ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ, ΤΕΧΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Σχεδίασμα για έρευνα σχετικά με τη διαλεκτική του Μάλεβιτς

Β. ΦΙΟΡΑΒΑΝΤΕΣ

Μαύρο Τετράγωνο: 

Η κοινωνία σε μεταφυσική αναδίπλωση.

Οι διαφορές του έργου του Μάλεβιτς Μαύρο τετράγωνο με τα έργα Κόκκινο τετράγωνο και Άσπρο τετράγωνο.

                                      

Πρόκειται για «εικονογράφηση» του χεγκελιανού σχήματος, θέση, άρνηση, σύνθεση, ή θέση, αντίθεση, σύνθεση.

Σύνθεση, από τον Μάλεβιτς, με πρόσθετο συναισθηματικό βάρος (charge émotionel), ειδικά όσον αφορά το Μαύρο Τετράγωνο. Με ειδικό πνευματικό-πνευματιστικό περιεχόμενο. Ένα περιεχόμενο υπέρ, supra. Με ειδικό μεταφυσικό βάρος: Η τραγική, η σισύφεια πορεία της ανθρωπότητας προς την απελευθέρωση. Απελευθέρωση όμως, που παρά τις συνεχείς προσπάθειες της ανθρωπότητας, δεν έρχεται. Απελευθέρωση που χάθηκε από τον ορίζοντα της ιστορίας, για να παραφράσουμε τους Μπένζαμιν και Αντόρνο, πολύ νωρίς στη μετα-επαναστατική Ρωσία, με τον θάνατο του Λένιν, την παγίωση και αναρρίχηση του Στάλιν, και τέλος την επιβολή του σταλινικού ολοκληρωτικού καθεστώτος. Ο Μάλεβιτς ήδη από το 1822 διαισθάνθηκε την άσχημη τροπή που έχει πάρει η επανάσταση και με τη συνεχή ζωγραφική εκδοχή του Μαύρου τετραγώνου, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου της σταλινικής παρεκτροπής. Το Μαύρο τετράγωνο με όλο το μεταφυσικό βάρος του είναι το έργο - ολότητα του Μάλεβιτς, το έργο – άρνηση ή ξεπέρασμα της τέχνης, το έργο που υποκαθιστά όλα τα άλλα έργα του. Έτσι, έχουμε μια διαλεκτική, Μαύρο τετράγωνο (έργο) και όλα τα άλλα έργα, τα οποία δεν έχουν όλα μαζί, παρά την εσωτερική, διαλεκτική σχέση τους, την ίδια βαρύτητα. Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι το έργο αυτό σηματοδοτεί το ξεπέρασμα της τέχνης, ή ακόμη και τη κατάργησή της. Έτσι μπορεί, παραφράζοντας τον Αντόρνο, να τεθεί το ερώτημα, μετά το Μαύρο τετράγωνο, μπορεί να υπάρχει τέχνη;